Tony Buzan i mapy myśli

Tony Buzan (ur. 1942 w Londynie) jeden z największych światowych autorytetów z dziedziny mózgu i technik uczenia się. Jest konsultantem agend rządowych oraz międzynarodowych korporacji (m.in General Motors, IBM, Hewlett-Packard, Walt Disney). Założyciel Brain Trust Charity, Use Your Head/Brain Clubs, prezes Mind Sports Council. Jest również twórcą Memoriady (mistrzostw świata w zapamiętywaniu), Światowych Mistrzostw w Szybkim Czytaniu i współtwórcą Olimpiady Gier Umysłowych. Przez wiele lat redagował „International Journal of MENSA” – periodyk międzynarodowego stowarzyszenia osób o najwyższym ilorazie inteligencji. Napisał ponad 82 książki, jest twórcą koncepcji map myśli (Mind Maps), myślenia promienistego (Radian Thinking), umiejętności posługiwania się umysłem (Mental Literacy).

Regularnie wygłasza wykłady dla największych przedsiębiorstw, prestiżowych uniwersytetów. Sporą część swojej pracy poświęca osobom mającym problemy w uczeniu się. Posiada „twórczy” iloraz inteligencji. Jego bestseller „Rusz głową” rozszedł się na całym świecie w ponad milionowym nakładzie. Stale współpracuje z trenerami i sportowcami olimpijskimi. Otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta Londynu oraz nagrodę „Eagle Catcher” przyznawaną ludziom, którym udaje się dokonać rzeczy niemożliwych.

Mapy Myśli (ang. Mind Maps)

„Mapy myśli” są popularną, spokrewnioną z Mapami Pojęć, techniką opracowaną przez Tony’ego Buzana jako sposób pomocy uczniom w robieniu notatek używając tylko słów-kluczy i obrazów. Tworzy się je szybciej niż tradycyjne notatki, a dzięki ich wizualnemu charakterowi łatwiej przegląda i zapamiętuje. Mapa myśli składa się z centralnego wyrazu-pojęcia. Naokoło centralnego wyrazu narysowanych jest od kilku do kilkunastu głównych pojęć, które odnoszą się do środkowego pojęcia. Następne podgałęzie mają znowu od kilku do kilkunastu pojęć odnoszących się do sąsiadujących słów. Warto zauważyć, iż podobnie jest zorganizowana wiedza w naszym mózgu – poszczególne pojęcia ze sobą powiązane w podobny sposób. Gdy wypowiesz słowo: „czekolada” skojarzyć Ci się może „jedzenie”, „słodkość”, itd. bo pojęcia te są ze sobą powiązane – tak samo jak na Mapie Myśli powiązane są ze sobą elementy.

Wiemy, że nasz mózg nie zapamiętuje linearnie. Nie zapamiętuje literek, ale najpierw przetwarza je na obrazy, dźwięki (jeśli napisze: „plum!” to pomyślisz pewnie o dźwięku chlupiącej wody, nie o literkach P-L-U-M), zapachy lub inne bodźce. Mapy Myśli wykorzystują sposób działania naszej pamięci – skojarzenia, obrazy, dźwięki, zapachy, itp.

Tradycyjne notatki mają swoje wady: tracimy czas i energię na zapisywanie wielu zbytecznych słów. Notatki zabierają dużo czasu w przeglądaniu. Nie są na nich uwidocznione powiązania pomiędzy pojęciami, a brak kolorów i innych wizualnych cech nie pomaga w ich zapamiętaniu.

Przykładowa, prosta Mapa Myśli wykonana programem MindManager:

Mapy Myśli odzwierciedlają sposób działania mózgu – organizacja Map Myśli przypomina sposób, w jaki mózg organizuje pojęcia. Pamięć działa poprzez skojarzenia – każde pojęcie ma wiele połączeń z innymi. Mapy myśli pozwalają zaprezentować na papierze skojarzenia – przez co lepiej je zapamiętać. Mapy myśli zawierają tylko „słowa klucze” i „obrazy-klucze” (które kojarzą się z wieloma innymi informacjami), umożliwiając umieszczenie o wiele większej ilości informacji na pojedynczej stronie. Zastosowania Map Myśli:
Notatki
Jakakolwiek informacja jest zapisywana, Mapa Myśli pomaga zorganizować ją w formę łatwo asymilowaną przez mózg, więc łatwą do zapamiętania. Mapy myśli pozwalają pojęciom być szybko zanotowanym w zorganizowany sposób – nie ma potrzeby zapisywania zdań w ich pełnej formie. Mogą być użyte m.in. do notowania na wykładach, lekcjach, streszczenia książek.
Twórczość.
Kiedykolwiek chcesz zwiększyć kreatywność, mapy myśli uwalniają umysł od linearnego myślenia, pozwalając nowym pomysłom na szybszy przepływ.
Rozwiązywanie problemów.
Mapy Myśli pomagają zobaczyć wszystkie sprawy i sposób ich powiązania ze sobą. Pomagają również innym szybko ujrzeć przegląd tego, jak widzisz różne aspekty sytuacji i ich względnej ważności.
Planowanie.
Są pomocne w planowaniu – masz wszystkie istotne informacje przed sobą w jednym, zorganizowanym kawałku. Mogą być użyte w planowaniu jakiejkolwiek formy pisma, od listu do scenariusza książki, lub do zaplanowania spotkania, dnia lub wakacji.

Jak tworzyć Mapy Myśli:
Zaczynaj zawsze od środka strony – umieść na środku wyraźny rysunek (jeśli to możliwe), który przedstawia ogólny temat Mapy Myśli.
Używaj „skrótów myślowych”, Mapy Myśli powinny być zwięzłe. Zamiast całych zdań, staraj się używać słów-kluczy i – kiedy to możliwe – rysunków. Czasem rysunek niesie ze sobą tyle treści co „1000 słów”, ponadto łatwiej zapamiętujemy rysunki.
Używaj kolorów do wyróżnienia pojęć. Strzałek, ikon, i innych wizualnych pomocy dla pokazania zależności pomiędzy różnymi elementami.
Jeśli zależy Ci na kreatywności: zapisuj pomysły podczas ich wystąpienia. Nie osądzaj ich i nie wstrzymuj – takie nieprzemyślane pomysły czasem są odkrywcze!

Mapy Myśli nie są w stanie, w większości przypadków, zastąpić zupełnie zwykłych notatek – szczególnie gdy potrzebujemy zanotować szczegóły. Mapy Myśli są jednak dobrym uzupełnieniem zwykłych notatek.

Odnośniki:
O mapach myśli na wikipedii